Pod koniec lutego analizowaliśmy liczbę recept na medyczną marihuanę wystawionych po zaostrzeniu przepisów. Wyniki nie były jednak jednoznaczne – sprawdź, jak zmieniły się w dwóch pierwszych miesiącach 2025 roku.
Zmiana w przepisach
Pod koniec października 2024 roku w polskim systemie ochrony zdrowia doszło do istotnej zmiany, która wywołała duże poruszenie w branży konopnej. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło nowe przepisy regulujące dostęp do medycznej marihuany. Była to odpowiedź na rosnącą popularność tzw. „receptomatów” – usług umożliwiających uzyskanie recepty na medyczną marihuanę bez realnej weryfikacji stanu zdrowia pacjenta.
Nowe przepisy weszły w życie 7 listopada 2024 roku. Zgodnie z nimi, lekarze mogą wystawiać recepty na marihuanę medyczną (z małymi wyjątkami) wyłącznie po osobistym zbadaniu pacjenta. Oznacza to koniec możliwości otrzymania recepty w pełni zdalnie. Wprowadzenie regulacji miało na celu ograniczenie nadużyć i przywrócenie kontroli nad stosowaniem preparatów zawierających THC, które – jak wskazywała Naczelna Izba Lekarska – były zbyt często przepisywane w celach pozamedycznych.
Decyzja resortu zdrowia wpłynęła również na inne o wiele silniej działające substancje, takie jak fentanyl, morfina czy oksykodon. Również w ich przypadku konieczne będzie osobiste badanie przed wystawieniem recepty, co ma zapewnić większe bezpieczeństwo pacjentów i ograniczyć potencjalne ryzyko uzależnień.
Warto zaznaczyć, że zapowiedź zmian przepisów wywołała natychmiastową reakcję rynku. Październik 2024 roku okazał się rekordowy pod względem sprzedaży suszu konopnego w polskich aptekach. W tym tylko miesiącu Polacy wydali na marihuanę medyczną aż 42,6 miliona złotych – co stanowiło niemal jedną trzecią rocznej wartości całej sprzedaży produktu.
Nowelizacja prawa jest kolejnym krokiem w stronę uregulowania rynku medycznej marihuany w Polsce. Choć decyzja Ministerstwa Zdrowia spotkała się z mieszanymi reakcjami – od poparcia środowisk lekarskich po krytykę części pacjentów i przedsiębiorców – jedno jest pewne: nowa rzeczywistość prawna zmienia zasady gry i wymusza większą odpowiedzialność zarówno po stronie lekarzy, jak i pacjentów.
Aktualizacja liczby recept – końcówka 2024
Dzięki danym pozyskanym z Centrum e-Zdrowia przez Magdalenę Żmudziak z redakcji Medonet, poznaliśmy dokładne dane dotyczące liczby wystawionych recept na marihuanę medyczną w okresie od sierpnia 2024 do lutego 2025.
Jako iż analizowane dane są oficjalnymi, odniesiemy się również do naszego tekstu z lutego pt. “Znaczący spadek liczby recept pod koniec 2024 roku”. Przedstawiane wtedy dane na podstawie szacunków dzienników takich jak Rynek Zdrowia czy Gazeta Prawna okazały się być jednak całkiem zbliżone do faktycznych.
- Październik 2024: informowaliśmy, że październik był rekordowym miesiącem jeśli chodzi o liczbę wydanych recept – jako ostatni miesiąc przed wejściem w życie zmian prawnych. W naszym artykule pojawiła się informacja o wystawieniu około 72 000 recept, natomiast faktycznie było ich 72 826.
- Listopad 2024: według zebranych przez nas danych, w listopadzie wystawionych zostało w zależności od źródła od 31 do 45 tysięcy recept. Wygląda na to, że nie doceniliśmy możliwości rynkowych, gdyż w rzeczywistości wydano ich nieznacznie więcej niż przewidziano w górnych widełkach – 45 622.
- Grudzień 2024: Na podstawie zebranych w zeszłym miesiącu informacji, liczba recept w grudniu miała wynosić od 28 do 32 tysięcy, a wyniosła dokładnie 33 153.
Ile recept wystawiono?
Dzisiaj oprócz dokładnych danych za analizowane wcześniej miesiące posiadamy także wartości z dwóch wcześniejszych, a także dwóch kolejnych miesięcy. Pozwala on wyciągnąć już dokładniejsze wnioski dotyczące reakcji pacjentów na zmiany prawne.
Oto jak prezentowała się całkowita liczba wystawionych recept na medyczną marihuanę pod koniec 2024 i na początku 2025 roku:
- Sierpień 2024: 66 071
- Wrzesień 2024: 65 903
- Październik 2024: 72 826
- Listopad 2024: 45 622
- Grudzień 2024: 33 153
- Styczeń 2025: 37 797
- Luty 2025: 35 907
A tak zmiana prezentuje się na wykresie liniowym:
Stabilizacja na niższym poziomie?
Jakie wnioski możemy wyciągnąć z tych liczb? Przede wszystkim, ostatnie 3 miesiące wskazują na stabilizację poziomu pacjentów, jednak ilościowo niemal dwukrotnie niższą, niż stabilizacja na którą mógłby wskazywać okres sprzed wprowadzenia nowych przepisów.
Z jednej strony, znaczący spadek wartości oraz kontynuacja tego trendu mogą świadczyć, że z tej formy terapii wyłączeni zostali pacjenci w rzeczywistości niekwalifikujący się do niej, co mogło okazać się dopiero po osobistym badaniu lekarskim, jednak z drugiej, zmniejszenie mogło wystąpić z powodu nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej. Jak donosi Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, geograficzne nierówności wciąż są dość częste na terenie naszego kraju:
“Nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej są również ściśle związane z lokalizacją geograficzną. Ludzie mieszkający w obszarach wiejskich lub odległych często borykają się z trudnościami w dostępie do placówek medycznych. Dla nich podróż do szpitala czy lekarza może być długą i uciążliwą podróżą, co utrudnia dostęp do pilnych usług medycznych.”
~ “Walka z nierównościami w dostępie do opieki zdrowotnej”, ippez.pl
Warto jednak szczerze przyznać: nie wydaje się, żeby samo “wykluczenie medyczne” mogło tak znacząco wpłynąć na całkowity wynik. Przede wszystkim, według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2018 roku, na terenie Polski 60% osób (23,1 miliona) mieszkało w miastach. Czysta statystyka, ale także “stereotypowe” pojęcie o życiu w różnych rodzajach aglomeracji każą nam sądzić, że znaczna większość pacjentów korzystających z terapii marihuaną mieszka w miastach, czyli miejscach których nie powinien dotyczyć brak dostępu do opieki zdrowotnej.
Podsumowanie
Zarówno sierpień jak i wrzesień cechowały się podobną liczbą wypisanych recept na medyczną marihuanę, różniącą się o niecałe 200 druków. Kolejny miesiąc, będący jednocześnie ostatnim pełnym miesiącem przed wejściem w życie nowych przepisów – październik przyniósł 10-procentowy wzrost względem liczby z września.
Wyłączony z działania nowelizacji był jedynie pierwszy tydzień listopada. W związku z tym, cały miesiąc przyniósł spadek całkowitej liczby recept o aż 37%. Jak zauważyliśmy w poprzednim artykule, nagła zmiana mogła być spowodowana niepokojem pacjentów o kontynuację terapii spowodowaną niezrozumieniem zmian lub trudnościami związanymi z dopasowaniem się do nich – dla przykładu, pacjent który uzyskał receptę parę dni przed ogłoszeniem planów zmian, mógł zacząć starać się o kolejną jeszcze przed wykorzystaniem leku zapisanego na wcześniejszej.
Teoretycznie, te same powody mogły także spowodować dalszy spadek – w grudniu recept wydano o 27% mniej niż w listopadzie. Wzrosty, zgodnie z wcześniejszymi oczekiwaniami przyniósł dopiero styczeń, jako miesiąc w którym większość pacjentów powinna wykorzystać już przepisany w poprzednich lek. Względem najniższej w całym notowaniu liczby recept w grudniu, styczeń przyniósł 14-procentowy wzrost, natomiast w lutym recept wydano niecałe 2 tysiące mniej niż w styczniu.